ตรวจภายในเจ็บไหม? คู่มือเตรียมตัวสำหรับผู้หญิงที่ตรวจครั้งแรก

ตรวจภายในเจ็บไหม

สาว ๆ หลายคนอาจเคยสงสัยว่าการตรวจภายในครั้งแรกนั้นเป็นอย่างไร และตรวจภายในเจ็บไหม อีกทั้งการเตรียมตัวก่อนตรวจก็ทำให้หลายคนกังวล ไม่รู้ว่าจะเริ่มจากตรงไหน บทความนี้ หมอจะพาคนไข้มาทำความเข้าใจทุกขั้นตอนเกี่ยวกับการตรวจภายในครับ ตั้งแต่ใครบ้างที่ต้องตรวจภายใน การเตรียมตัวก่อนตรวจภายใน เทคนิคการตรวจภายในไม่ให้เจ็บ รับรองว่าข้อมูลเหล่านี้จะเป็นประโยชน์สำหรับสาวๆช่วยให้เข้าใจและไม่กลัวการตรวจภายในแน่นอนครับ



ตรวจภายในคืออะไร และสำคัญแค่ไหนสำหรับผู้หญิง? 

ตรวจภายในคือ

การตรวจภายในคือการตรวจประเมินอวัยวะสืบพันธุ์ของสตรี ได้แก่ อวัยวะเพศด้านนอก ช่องคลอด ปากมดลูก รวมไปถึงมดลูกและรังไข่ครับ ในบางครั้งที่คนไข้มีข้อบ่งชี้ในการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก คุณหมอก็จะแนะนำให้ตรวจไปพร้อมกันเลย โดยการตรวจภายในมีประโยชน์ ช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคในผู้หญิงได้หลายโรคครับ เช่น การอักเสบหรือติดเชื้อในช่องคลอดและปากมดลูก, การอักเสบบริเวณมดลูกและปีกมดลูก รวมไปถึงเนื้องอกมดลูกและถุงน้ำรังไข่ที่มีขนาดใหญ่ได้ด้วยครับ


ควรเริ่มตรวจภายในเมื่ออายุเท่าไหร่ และใครควรตรวจบ้าง? 

เมื่อเกิดเป็นผู้หญิง สิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้จริง ๆ ก็คือการตรวจภายในครับ การที่เราพยายามหลีกเลี่ยงหรือไม่ยอมมาตรวจภายในทั้ง ๆ ที่อายุถึงเกณฑ์ที่ควรมาตรวจหรือมีอาการผิดปกติชัดเจน แบบนี้จะยิ่งทำให้เกิดผลเสียต่อคนไข้มากเข้าไปใหญ่และอาจจะต้องเจ็บตัวมากขึ้นเพราะเป็นโรคที่รุนแรงด้วยครับ แล้วใครบ้างที่ควรจะต้องตรวจภายใน มาดูกันครับ

  • ผู้หญิงที่มีอายุ 25 ปีขึ้นไป หรือมีเพศสัมพันธ์แล้วอย่างน้อย 3 ปี
  • ผู้ที่มีประจำเดือนผิดปกติ เช่น มามากเกินไป น้อยเกินไป หรือประจำเดือนขาดโดยไม่ทราบสาเหตุ
  • ผู้ที่มีตกขาวผิดปกติ เช่น มีกลิ่น คัน หรือมีสีเปลี่ยนไป
  • ผู้ที่มีเลือดออกผิดปกติ เช่น หลังมีเพศสัมพันธ์ หรือหลังหมดประจำเดือนแล้ว
  • ผู้ที่มีอาการเจ็บหรือปวดบริเวณอุ้งเชิงกราน ช่องคลอด หรือปวดท้องน้อยเรื้อรัง
  • ผู้ที่คลำเจอก้อนผิดปกติในท้องน้อยหรือท้องโตขึ้นอย่างรวดเร็ว
  • ผู้ที่มีภาวะมีบุตรยาก

หมอขอแนะนำว่าควรเข้ารับการตรวจภายในอย่างน้อยปีละครั้ง หรือตามแพทย์นัดหากมีอาการผิดปกติอย่างที่กล่าวไปครับ เพื่อให้สามารถดูแลสุขภาพได้อย่างต่อเนื่องและป้องกันโรคได้ทันท่วงทีครับ


ขั้นตอนการตรวจภายในมีอะไรบ้าง? 

ส่วนใหญ่แล้วที่คนไข้มักจะกลัวการตรวจภายในเจ็บไหม สาเหตุเกิดจากความไม่รู้ว่าขั้นตอนในการตรวจมีอะไรบ้าง จึงทำให้จินตนาการไปต่าง ๆ นา ๆ จนเกิดเป็นความกลัวและกังวลขึ้นครับ ซึ่งจริง ๆ แล้วถ้าเราทราบขั้นตอนและเข้าใจการตรวจจะรู้เลยว่าไม่มีอะไรที่น่ากลัว ซึ่งการตรวจภายในจะมีขั้นตอนดังนี้

  1. ซักประวัติและการเตรียมตัว หมอหรือพยาบาลจะสอบถามอาการ ประวัติการมีประจำเดือน โรคประจำตัว รวมถึงอาการผิดปกติที่พบ ก่อนให้เปลี่ยนชุดสำหรับตรวจและอธิบายขั้นตอนต่าง ๆ ให้ฟังครับ
  2. จัดท่าบนเตียงตรวจ หลังเปลี่ยนชุดเสร็จแล้ว คุณหมอจะให้คนไข้ขึ้นไปนอนบนเตียงตรวจ อาจจะเป็นเตียงขาหยั่งแล้วยกขาวางบนที่รองขา หรืออาจจะนอนบนเตียงราบแล้วนำหมอนหนุนก้นให้คนไข้ชันเข่าก็ได้ครับ ขึ้นกับความเหมาะสมของแต่ละสถานพยาบาล
  3. แพทย์จะค่อย ๆ ใส่อุปกรณ์ที่เรียกว่า Speculum ซึ่งมีลักษณะคล้ายปากเป็ดเข้าไปในช่องคลอด เพื่อเปิดผนังช่องคลอดและตรวจดูลักษณะของตกขาวว่าผิดปกติบ่งชี้ถึงการอักเสบติดเชื้อหรือไม่ นอกจากนี้แพทย์จะตรวจดูปากมดลูกว่ามีรอยโรคผิดปกติ เช่น ติ่งเนื้อ, การอักเสบติดเชื้อ หรือไม่ครับ
  4. เก็บตัวอย่างเซลล์ ในบางกรณี หมออาจจะเก็บเซลล์จากปากมดลูกเพื่อนำไปตรวจเพิ่มเติมในห้องปฏิบัติการ เช่น การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก
  5. แพทย์จะใช้นิ้วสอดเข้าไปภายในช่องคลอด เพื่อคลำที่ท้องน้อยของคนไข้เพื่อตรวจดูมดลูกและปีกมดลูกว่ามีก้อนเนื้องอกมดลูกหรือถุงน้ำขนาดใหญ่ที่รังไข่ไหม รวมไปถึงตรวจดูว่ามีการอักเสบของอวัยวะในอุ้งเชิงกรานไหมครับ
  6. การตรวจเพิ่มเติม ในกรณีที่ตรวจภายในแล้วสงสัยว่าจะมีก้อนเนื้องอกมดลูกหรือถุงน้ำรังไข่ คุณหมอจะทำการตรวจเพิ่มเติม เช่น อัลตราซาวนด์ หรือในกรณีที่ตรวจปากมดลูกพบติ่งเนื้อ คุณหมอก็จะแนะนำให้ทำการตัดชิ้นเนื้อออกและนำไปส่งตรวจเพิ่มครับ

ตรวจภายในเจ็บไหม แนะนำเทคนิคตรวจภายในไม่ให้เจ็บ

สำหรับผู้หญิง การตรวจภายในถือเป็นขั้นตอนดูแลสุขภาพที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ไม่ว่าจะอยู่ในวัยรุ่นหรือเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ ก็อาจถึงเวลาที่ต้องตรวจสักครั้งในชีวิตครับ

การตรวจภายในมีบทบาทสำคัญในการช่วยแพทย์วินิจฉัยโรคได้เร็วขึ้น เช่น มะเร็งปากมดลูก เนื้องอกมดลูกและถุงน้ำรังไข่ หรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ แต่สาว ๆ หลายคนอาจจะยังกลัวเจ็บและลังเลทำให้ไม่กล้ามาตรวจภายใน

หากกำลังกังวลเรื่องนี้ หมออยากบอกว่าไม่ต้องห่วงครับ หมอมีเทคนิคง่าย ๆ ที่จะช่วยให้ขั้นตอนการตรวจเป็นไปอย่างราบรื่น และลดความรู้สึกเจ็บได้อย่างมาก

บอกแพทย์ล่วงหน้าหากกังวลเรื่องความเจ็บ

หากคุณรู้สึกกลัวเจ็บให้บอกหมอตั้งแต่แรกไม่ต้องอายครับ เพราะแพทย์จะได้ปรับวิธีการตรวจให้เหมาะสม นุ่มนวลและอาจใช้เทคนิคที่ทำให้คุณรู้สึกสบายขึ้น เช่น ถ้าเป็นการตรวจภายในครั้งแรกหรือเคยตรวจแล้วรู้สึกเจ็บมาก แพทย์จะสามารถใช้เครื่องมือขนาดเล็กที่สุด ค่อย ๆ ตรวจอย่างช้า ๆ และนุ่มนวล

Tips : บางครั้งคุณหมออาจมีผู้ป่วยจำนวนมากและไม่อยากให้คนไข้รอนาน จึงต้องเร่งตรวจ ดังนั้นการแจ้งคุณหมอตั้งแต่แรกจะช่วยให้คุณหมอเข้าใจคนไข้และตรวจช้าลง นุ่มนวลมากขึ้นได้ครับ

แจ้งแพทย์หากไม่เคยคลอดลูกทางช่องคลอด

เครื่องมือที่ใช้ตรวจภายในมีหลายขนาด (Speculum) หรือที่เรียกว่าปากเป็ด ซึ่งมีหลายขนาดครับ ตั้งแต่ขนาดเล็กพิเศษ (XS), ขนาดเล็ก (S), ขนาดกลาง (M), ขนาดใหญ่ (L) ไปจนใหญ่พิเศษ (XL)

  • หากไม่เคยคลอดลูกทางช่องคลอด ให้แจ้งแพทย์ เพื่อให้เลือกใช้เครื่องมือขนาดเล็กสุดครับ
  • หากเคยคลอดลูกทางช่องคลอด แพทย์อาจเลือกขนาดกลางหรือใหญ่ เพื่อให้เห็นรอยโรคได้ชัดเจนขึ้นครับ

การเลือกขนาดเครื่องมือที่เหมาะสมจะช่วยลดความรู้สึกไม่สบายตัวขณะตรวจได้ครับ

เทคนิคสุดท้ายที่สำคัญมาก ๆ ที่ช่วยให้ไม่เจ็บขณะตรวจภายใน

เมื่อขึ้นเตียงตรวจ หมอจะค่อย ๆ สอดเครื่องมือเข้าไปในช่องคลอด สิ่งที่คนไข้ต้องทำขณะที่คุณหมอสอดเครื่องมือ มีดังนี้ครับ

  1. เบ่งลงก้นเบา ๆ ถึงปานกลาง คล้ายตอนถ่ายอุจจาระ เพื่อให้กล้ามเนื้อคลายตัวครับ
  2. อย่าขมิบหรือเกร็ง เพราะจะทำให้รู้สึกเจ็บมากขึ้น

ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย : สาว ๆ หลายคนมักจะกลัวเจ็บจนขมิบกล้ามเนื้อไว้แน่น ทำให้คุณหมอใส่เครื่องมือลำบากและยิ่งทำให้คนไข้เจ็บครับ

เทคนิคช่วยให้ไม่เจ็บขณะตรวจภายใน

หลังจากคุณหมอใส่เครื่องมือเข้าไปสุดแล้ว ให้คนไข้หยุดเบ่ง หายใจเข้าออกลึก ๆ คุณหมอจะเปิดถ่างเครื่องมือออกเล็กน้อยเพื่อตรวจดูภายในช่องคลอดและปากมดลูก ตอนที่ถ่างเครื่องมือออกคนไข้อาจจะรู้สึกตึงได้บ้าง ไม่ต้องตกใจครับ ให้ผ่อนคลายกล้ามเนื้อไว้เหมือนเดิม พอตรวจเสร็จแล้วคุณหมอก็จะหุบเครื่องมือแล้วนำเครื่องมือออก หลังจากนั้นคุณหมอก็จะใช้นิ้วสอดเข้าไปภายในช่องคลอดซึ่งช่วงนี้ส่วนใหญ่จะไม่เจ็บครับ ให้คนไข้ผ่อนคลายสบาย ๆ เช่นเดิม


ก่อนตรวจภายในต้องเตรียมตัวอย่างไร? 

ตรวจภายใน เตรียมตัวอย่างไร

หลายคนที่กำลังจะเข้ารับการตรวจภายในครั้งแรก อาจสงสัยว่าต้องเตรียมตัวอย่างไร หมอเชื่อว่าหากมีการเตรียมตัวที่ถูกต้อง ก็จะช่วยให้ขั้นตอนการตรวจเป็นไปอย่างราบรื่นและสบายใจมากขึ้น โดยสิ่งที่ควรเตรียมตัวก็จะมีดังนี้

  • เลือกช่วงเวลาที่เหมาะสม ควรตรวจในช่วงที่ไม่มีประจำเดือนจะดีที่สุดเพื่อให้แพทย์สามารถตรวจดูรอยโรคได้ชัดเจนครับ อย่างไรก็ตามในกรณีที่คนไข้มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอดที่ไม่ใช่ประจำเดือนหรือมีประจำเดือนมานานผิดปกติ แบบนี้ไม่ควรรอนะครับ สามารถมาตรวจภายในได้เลย ถ้ารอนานจะยิ่งส่งผลเสีย
  • หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ก่อนตรวจ ควรงดอย่างน้อย 24-48 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการรบกวนผลการตรวจ เช่น การตรวจเซลล์ปากมดลูกครับ
  • ไม่สวนล้างช่องคลอด หรือใช้ยาเหน็บก่อนตรวจ เพราะตัวยาอาจละลายบดบังรอยโรคในช่องคลอดและออกมาเปื้อนด้านนอก ทำให้ผลตรวจคาดเคลื่อน หรือตรวจไม่เจอความผิดปกติที่ควรพบ เช่น การติดเชื้อ หรือต่อมบาร์โธลินอักเสบ
  • เตรียมข้อมูลสุขภาพ จดบันทึกอาการผิดปกติ รอบเดือนล่าสุด ประวัติการเจ็บป่วย หรือการใช้ยาที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้แพทย์วินิจฉัยได้แม่นยำครับ
  • ผ่อนคลายร่างกายและจิตใจ การเกร็งอาจทำให้รู้สึกไม่สบายตัวมากขึ้น การหายใจลึก ๆ และผ่อนคลาย จะช่วยให้ขั้นตอนการตรวจเป็นไปอย่างง่ายดายครับ

รอผลตรวจภายในนานไหม?

หลังเข้ารับการตรวจภายในและอัลตราซาวนด์แพทย์จะสามารถบอกผลเบื้องต้นได้ทันที แต่หากมีการเก็บเซลล์ไปตรวจ เช่น ตรวจมะเร็งปากมดลูกและหาเชื้อ HPV จะรอผล 1 สัปดาห์ครับ


ตรวจภายในเจ็บไหม ควบคุมความเจ็บได้หากควบคุมอย่างดี

การตรวจภายในไม่ได้ทำให้เจ็บรุนแรงครับ เพียงแค่รู้สึกไม่สบายตัวเล็กน้อย หากคนไข้ผ่อนคลายและคุณหมอใช้วิธีตรวจที่เหมาะสม ก็จะช่วยให้คนไข้ไม่เจ็บได้ การตรวจภายในช่วยให้ตรวจพบความผิดปกติต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว ทันต่อการรักษา นอกจากนี้ยังสามารถตรวจคัดกรองโรคร้ายแรง เช่น มะเร็งปากมดลูก และ HPV ได้ด้วยครับ

ที่ธนวรรธน์ คลินิก มีคุณหมอทั้งผู้หญิงและผู้ชายที่ให้บริการตรวจภายในด้วยความใส่ใจ เน้นความสะดวกและความสบายใจของคนไข้เป็นหลักครับ เพื่อให้ผู้เข้ารับการตรวจไม่ต้องกังวลกับคำถามยอดฮิตว่าตรวจภายในเจ็บไหมอีกต่อไป ทีมแพทย์และเจ้าหน้าที่จะดูแลอย่างใกล้ชิด พร้อมอธิบายทุกขั้นตอนอย่างละเอียด ให้รู้สึกมั่นใจและผ่อนคลายระหว่างการตรวจครับ

หากสนใจบริการตรวจภายในสามารถติดต่อธนวรรธน์ คลินิกได้ที่


คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

ไม่เคยมีเพศสัมพันธ์ควรตรวจภายในไหม?

ผู้หญิงที่ไม่เคยมีเพศสัมพันธ์แต่มีอาการผิดปกติ เช่น ตกขาวผิดปกติ ปวดท้องน้อย หรือประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ ก็สามารถเข้ารับการตรวจภายในได้ครับ เนื่องจากการตรวจภายในเป็นการดูแลสุขภาพที่สำคัญ ไม่ได้จำกัดเฉพาะผู้ที่มีเพศสัมพันธ์เท่านั้นครับ

ตรวจแล้วมีเลือดออกเกิดจากอะไร

หลังการตรวจภายใน บางคนอาจมีเลือดออกเล็กน้อยครับ ซึ่งมักเกิดจากการระคายเคืองที่ปากมดลูกและมักหายไปเองใน 1-2 วัน แต่หากมีเลือดออกมาก หรือเลือดไหลไม่หยุด ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุเพิ่มเติมครับ

วิธีสังเกตอาการผิดปกติและการปฏิบัติตัวหากพบอาการเหล่านั้น

อาการที่ควรเฝ้าระวังก็ได้แก่ ตกขาวผิดปกติ มีกลิ่นแรง เจ็บท้องน้อยเรื้อรัง หรือมีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอดหากพบอาการเหล่านี้ควรเข้ารับการตรวจภายในโดยเร็วครับ


References

Heitz, David. (2018, September 17). Pelvic Exam. Healthline. https://www.healthline.com/health/pelvic-exam

Pelvic Exam. (2024, May 28). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/17343-pelvic-exam

WebMD Editorial Contributors. (2024, November 10). Pelvic Exam. WebMD. https://www.webmd.com/women/pelvic-examination

เราให้ความสำคัญถึงความเป็นส่วนตัวของคุณ ข้อมูลของคุณจะถูกเก็บเพื่อใช้ในบริการทางการแพทย์ของคลินิกเท่านั้น โปรดกดปุ่ม accept เพื่อยอมรับเงื่อนไขตามกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลหรือ PDPA