ต่อมบาร์โธลินอักเสบ คือหนึ่งในปัญหาสุขภาพช่องคลอดที่ผู้หญิงหลายคนอาจไม่คุ้นเคย แต่รู้ไหมครับว่าเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในสตรีวัยเจริญพันธุ์ ต่อมบาร์โธลินอักเสบนั้นสามารถสร้างความเจ็บปวด พร้อมก่อให้เกิดความไม่สบายตัวได้มาก ผู้หญิงทุกคนจึงควรทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคนี้ เพื่อให้รู้เท่าทันโรคและสามารถรับมือได้อย่างถูกต้อง เมื่อมีอาการผิดปกติเกิดขึ้นที่บริเวณอวัยวะเพศ โดยเฉพาะการมีก้อนบวมที่ปากช่องคลอดครับ
สารบัญบทความ
ต่อมบาร์โธลินอักเสบ เป็นยังไง มีสาเหตุจากอะไรบ้าง?
ต่อมบาร์โธลินอักเสบ (Bartholin’s Cyst) คือการอักเสบของต่อมบาร์โธลิน ซึ่งเป็นต่อมขนาดเล็กบริเวณปากช่องคลอด คอยทำหน้าที่สร้างสารหล่อลื่นเพื่อปกป้องเนื้อเยื่อช่องคลอดระหว่างมีเพศสัมพันธ์ หากท่อนำของเหลวของต่อมบาร์โธลินเกิดการอุดตัน จะทำให้สารคัดหลั่งคั่งค้างจนกลายเป็นถุงน้ำบวมโตขึ้นมาได้ครับ
ในระยะแรกๆ จะคลำพบก้อนได้ แต่ไม่ค่อยเจ็บ หากปล่อยไว้นานๆ จนก้อนใหญ่ขึ้น อาจมีการติดเชื้อแทรกซ้อนเป็นฝีต่อมบาร์โธลิน (Bartholin’s Abscess) ซึ่งทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการเจ็บปวดและอักเสบอย่างรุนแรงครับ
สำหรับสาเหตุที่ทำให้ต่อมบาร์โธลินอุดตัน บวม และอักเสบ อาจเกิดจาก
- การขาดสุขอนามัยที่ดีบริเวณอวัยวะเพศ มีคราบเหงื่อ คราบปัสสาวะ ตกขาว หรือมีเมือกใส หมักหมม จะเพิ่มความเสี่ยงในการอุดตันและติดเชื้อของต่อมบาร์โธลินได้ครับ
- การสวมใส่กางเกงหรือเสื้อผ้าที่รัดแน่นจนเกินไป เป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดความอับชื้นและเสียดสีบริเวณปากช่องคลอด ทำให้เกิดต่อมบาร์โธลินอักเสบง่ายขึ้น
- การติดเชื้อแบคทีเรียทางเพศสัมพันธ์ เช่น หนองในแท้ (Neisseria Gonorrhoeae) และหนองในเทียม (Chlamydia Trachomatis)
- การติดเชื้อแบคทีเรียอื่นๆ เช่น Escherichia coli (E. coli)
อาการต่อมบาร์โธลินอักเสบเป็นแบบไหน?
ต่อมบาร์โธลินอักเสบ อาการจะแตกต่างกันไปตามความรุนแรงของแต่ละคนครับ หากเป็นเพียงถุงน้ำขนาดเล็กอาจไม่แสดงอาการใดๆ แต่เมื่อมีการอักเสบ เป็นหนอง อาการจะรุนแรงและชัดเจนขึ้น โดยอาการต่อมบาร์โธลินอักเสบที่พบบ่อย มีดังนี้ครับ
- มีก้อนบวมบริเวณปากช่องคลอดข้างใดข้างหนึ่ง
- ปวดและเจ็บมากขณะนั่ง เดิน หรือมีเพศสัมพันธ์
- ผู้ป่วยอาจมีไข้สูงร่วมด้วย
- เมื่อฝีแตก จะมีหนองไหลออกมาจากก้อนบวม เพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ
หากมีอาการดังกล่าว ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยต่อมบาร์โธลิน พร้อมวางแผนรักษาอย่างถูกต้อง เพื่อป้องกันอาการแทรกซ้อนและลดโอกาสในการกลับมาเป็นซ้ำครับ
ต่อมบาร์โธลินอักเสบ รักษาอย่างไร
การรักษาต่อมบาร์โธลินอักเสบ ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการและลักษณะของก้อนที่เกิดขึ้น โดยมีวิธีดังนี้ครับ
- การนั่งแช่น้ำอุ่น : เป็นวิธีดูแลตัวเองเบื้องต้นที่สามารถช่วยบรรเทาอาการได้ โดยการนั่งแช่อวัยวะเพศในน้ำอุ่นวันละ 2 ครั้ง ครั้งละ 20 นาที สามารถช่วยลดอาการบวม ทำให้ถุงน้ำยุบลงได้ วิธีนี้เหมาะกับคนที่ต่อมบาร์โธลินเกิดถุงน้ำขนาดเล็กและยังไม่มีอาการเจ็บปวดครับ
- การใช้ยาปฏิชีวนะ : หากมีการติดเชื้อที่ต่อมบาร์โธลิน แพทย์จะจ่ายยาปฏิชีวนะและยาแก้อักเสบ เพื่อรักษาการติดเชื้อ ป้องกันการลุกลาม
- การผ่าตัดเปิดถุงน้ำและระบายหนอง : เป็นวิธีการรักษาในกรณีที่เกิดถุงน้ำขนาดใหญ่หรือเป็นฝีต่อมบาร์โธลิน โดยแพทย์จะทำการผ่าตัดเปิดถุงน้ำเพื่อระบายของเหลวที่คั่งค้างออก หรือกรณีที่เป็นก้อนฝีมีการติดเชื้อร่วมด้วย ก็จะทำการระบายหนองออกจนหมด ร่วมกับการทานยาปฏิชีวนะตามแพทย์สั่ง
ขั้นตอนการผ่าตัดถุงน้ำที่ต่อมบาร์โธลิน ทำยังไงบ้าง
ในกรณีที่ถุงน้ำหรือฝีต่อมบาร์โธลินมีขนาดใหญ่ มีอาการเจ็บปวดมาก หรือกลับมาเป็นซ้ำบ่อยครั้ง แพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัดเพื่อรักษาต่อมบาร์โธลิน โดยมีขั้นตอนเบื้องต้นดังนี้ครับ
- แพทย์จะเริ่มจากการตรวจภายใน เพื่อประเมินลักษณะของก้อนที่ต่อมบาร์โธลิน
- ทำความสะอาดบริเวณที่จะผ่าตัดด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น เบตาดีน (Betadine) แล้วฉีดยาชาเฉพาะที่เพื่อบรรเทาอาการเจ็บระหว่างผ่าตัดต่อมบาร์โธลิน
- แพทย์ลงมือผ่าเปิดปากถุงน้ำขนาดเล็กเพื่อระบายของเหลวที่คั่งค้างออก
- จากนั้นแพทย์จะเย็บปากถุงน้ำเพื่อหยุดเลือดและทำให้ปากถุงมีรูระบายให้ของเหลวสามารถไหลออกมาได้ตามปกติ และป้องกันต่อมบาร์โธลินอุดตันในอนาคต
- หลังผ่าตัดเสร็จสิ้น แพทย์อาจจะนัดทำแผล พร้อมให้คำแนะนำในการดูแลหลังผ่าตัดครับ
ต่อมบาร์โธลินอักเสบ ป้องกันได้ไหม?
แม้ภาวะนี้อาจไม่สามารถป้องกันได้อย่างสิ้นเชิง แต่สามารถลดความเสี่ยงต่อมบาร์โธลินอุดตันได้ด้วยการดูแลตนเองตามข้อแนะนำเหล่านี้ครับ
- รักษาความสะอาดบริเวณอวัยวะเพศด้วยน้ำสะอาดทุกครั้งหลังเข้าห้องน้ำ และหลังมีเพศสัมพันธ์
- สวมใส่กางเกงชั้นในที่โปร่ง และระบายอากาศได้ดี
- ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์ ช่วยป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของความผิดปกติในต่อมบาร์โธลิน
- ไปพบแพทย์ทันทีเมื่อพบว่าต่อมบาร์โธลินมีก้อนบวมหรือเจ็บผิดปกติ ไม่ควรบีบหนองออกเอง เพราะเสี่ยงต่อการติดเชื้อรุนแรงได้ครับ
ต่อมบาร์โธลินอักเสบ อย่าปล่อยให้กวนใจ รีบรักษา ก่อนโรครุนแรง
ต่อมบาร์โธลินอักเสบ แม้จะไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่หากปล่อยไว้โดยไม่รักษา อาการอาจรุนแรงขึ้นจนกลายเป็นฝีต่อมบาร์โธลิน ซึ่งสร้างความเจ็บปวดและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก ถ้ามีอาการผิดปกติใดๆ ที่อวัยวะเพศของคุณผู้หญิง แนะนำให้เข้ามาปรึกษาที่ธนวรรธน์ คลินิกได้เลยครับ เรามีทีมแพทย์เฉพาะทางเชี่ยวชาญด้านการตรวจภายในและรักษาโรคอวัยวะเพศของสตรี พร้อมให้การดูแลอย่างใกล้ชิด คนไข้จึงมั่นใจได้ว่าจะได้รับการบริการที่ดีและมีมาตรฐานครับ
หากต้องการปรึกษาปัญหาเรื่องสุขภาพ หรือต้องการข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดต่อสอบถามได้ที่
- Facebook : Thanawat Clinic
- Line : @thanawatclinic
- Tel : 095-056-6446
