เมื่อไหร่ที่พบว่าประจำเดือนขาด เมื่อนั้นอาจเป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าคุณผู้หญิงควรตรวจสอบการตั้งครรภ์ครับ ซึ่งในปัจจุบันการทดสอบว่ากำลังตั้งครรภ์อยู่หรือไม่ก็สามารถทำได้ง่าย ๆ ด้วยการใช้ชุดตรวจการตั้งครรภ์ที่หาซื้อได้ทั่วไป หากพบว่าผลตรวจครรภ์ 2 ขีด ก็มีโอกาสสูงที่คุณผู้หญิงจะตั้งครรภ์ครับ
ทั้งนี้เพื่อความชัวร์ หมอขอแนะนำให้เข้ารับการตรวจเพิ่มเติมที่คลินิกหรือโรงพยาบาลเพื่อยืนยันผล และเข้ารับการฝากครรภ์เพื่อความปลอดภัยทั้งกับแม่และลูกครับ แต่หากใช้ที่ตรวจครรภ์แล้วพบว่าที่ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีดแบบจาง ๆ ล่ะ จะหมายความว่าอย่างไร? หรือมีโอกาสไหมที่ตรวจท้องขึ้น 2 ขีดแต่ไม่ได้ท้อง ในบทความนี้หมอจะพามาไขข้อสงสัยเหล่านี้กันครับ
สารบัญบทความ
ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีดบอกถึงอะไร? เข้าใจหลักการตรวจการตั้งครรภ์อย่างละเอียด
การตรวจการตั้งครรภ์ด้วยชุดตรวจครรภ์ทั่วไป จะเป็นการตรวจวัดระดับฮอร์โมน hCG (Human Chorionic Gonadotropin) ที่อาจปะปนมาในปัสสาวะ ซึ่งระดับฮอร์โมน hCG จะเพิ่มสูงขึ้นเมื่อเกิดการตั้งครรภ์ แสดงว่าหากพบปริมาณฮอร์โมน hCG ในปัสสาวะมาก ก็อาจหมายความว่ากำลังตั้งครรภ์อยู่ครับ
ก่อนอื่นต้องเข้าใจว่าชุดตรวจการตั้งครรภ์จะทำงานโดยอาศัยหลักการตรวจจับของแอนติบอดีที่ทำงานจำเพาะกับฮอร์โมน hCG ครับ ซึ่งบน แผ่น (Membrane) ของชุดทดสอบการตั้งครรภ์จะมี Free Antibody สารที่ทำให้เกิดสีที่จะจำเพาะกับ ฮอร์โมน hCG อยู่ และจะมี 2 แถบคือ Fixed Antibody ที่จำเพาะกับ Free Antibody (C Line) กับ Fixed Antibody ที่จำเพาะกับ hCG (Test Line)
เมื่อของเหลวตัวอย่างที่มีฮอร์โมน hCG ดูดซึมและไหลผ่าน Membrane ไป อันดับแรก β-hCG จะจับตัวกับ Free Antibody ก่อน จากนั้นของเหลวก็จะซึมต่อไปยัง Test Line และ C Line ซึ่งจะถูก Fixed Antibody ทั้งสองส่วนดักจับและเกิดปฏิกิริยาเป็นแถบสี 2 ขีดขึ้น
กลับกัน หากในของเหลวไม่มีฮอร์โมน hCG อยู่ หรือมีน้อยมาก ส่วนของ Test Line ก็ไม่สามารถดักจับและเกิดปฏิกิริยาเป็นแถบสีได้ครับ แต่ทั้งนี้ในส่วนของ C Line ก็ยังจะขึ้นแถบสีอยู่ เนื่องจากในของเหลวตัวอย่างที่ผ่านส่วนแรกของ Membrane จะมี Free Antibody ซึมผ่านมาด้วยนั่นเอง
แต่กรณีที่ชุดตรวจครรภ์ไม่ขึ้นเลยสักขีดเดียว แสดงว่า Free Antibody ไม่สามารถซึมไปถึงส่วน Test Line และ C Line ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากการใช้ที่ตรวจครรภ์ไม่ถูกวิธี หรือที่ตรวจครรภ์มีปัญหาครับ
จากหลักการดังกล่าว หมอขอสรุปง่าย ๆ ดังนี้ครับ
- ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีด = ผลบวก หรือ ตั้งครรภ์
- ตรวจครรภ์ขึ้น 1 ขีด ที่ C Line = ผลลบ หรือ ไม่มีการตั้งครรภ์
- ตรวจครรภ์ไม่ขึ้นขีดทั้ง Test Line และ C Line = ไม่สามารถอ่านค่าได้
ตรวจครรภ์ 2 ขีดเข้ม-จาง ให้ผลลัพธ์ต่างกันไหม?
ไม่ว่าจะตรวจครรภ์ 2 ขีดมาแล้วสีเข้มหรือจาง ก็แสดงว่าตรวจพบฮอร์โมน hCG ในปัสสาวะครับ สำหรับใครที่ตรวจครรภ์แล้วขึ้น 2 ขีดชัดมาก ก็อาจแสดงได้ว่าในปัสสาวะมีฮอร์โมน hCG มาก แต่สำหรับใครที่ตรวจแล้วขึ้น 2 ขีดแบบจาง ๆ อาจแสดงถึงปริมาณฮอร์โมน hCG ยังมีน้อยอยู่ ซึ่งจะเกิดกับคุณแม่ที่เพิ่งเริ่มตั้งครรภ์ หรือมีการดื่มน้ำมากจนปัสสาวะเจือจางครับ
ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีด แต่ไม่ท้อง เป็นไปได้ไหม?
ผลตรวจขึ้น 2 ขีดในบางครั้งอาจไม่ได้เกิดจากการตั้งครรภ์ ซึ่งเรียกว่าผลบวกลวง (False positive) ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากปัจจัยเหล่านี้
ที่ตรวจครรภ์ไม่มาตรฐานหรือหมดอายุ
การใช้ที่ตรวจครรภ์ไม่มาตรฐานหรือหมดอายุอาจทำให้ผลตรวจคลาดเคลื่อนได้ครับ เพราะสารเคมีในแถบทดสอบอาจเสื่อมสภาพ หรือไม่ได้ทำงานอย่างถูกต้อง จึงควรตรวจสอบวันหมดอายุ และเลือกใช้ที่ตรวจครรภ์ที่มีคุณภาพ ซื้อจากแหล่งที่น่าเชื่อถือเสมอครับ
ขีดหลอกจากการระเหยของปัสสาวะ
หากอ่านผลการทดสอบเกินระยะเวลาที่กำหนด อาจเกิดการระเหยของปัสสาวะบนแถบทดสอบ ทำให้เห็นขีดหลอกที่ดูเหมือนขีดที่สอง แต่จริงๆ แล้วขีดที่เกิดขึ้นไม่ได้แสดงถึงการตั้งครรภ์ครับ เพื่อการอ่านผลที่แม่นยำ แนะนำว่าควรอ่านผลภายใน 5-10 นาที หรือตามคำแนะนำจากผู้ผลิตครับ
การยุติการตั้งครรภ์หรือแท้งบุตร
ขณะตั้งครรภ์ ร่างกายจะมีระดับฮอร์โมน hCG สูงครับ ซึ่งแม้ว่าจะยุติการตั้งครรภ์หรือแท้งบุตร แต่ระดับฮอร์โมน hCG ก็จะยังคงสูงอยู่สักพัก หากตรวจครรภ์ในช่วงนี้ก็มักจะเห็นที่ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีด ได้ครับ
ภาวะตัวอ่อนไม่ฝังตัว
เมื่อไข่ปฏิสนธิจนเกิดเป็นตัวอ่อนไปแล้ว 6 วัน ก็จะมีการสร้างฮอร์โมน hCG ขึ้นมา ทั้งนี้หากตัวอ่อนไม่ฝังตัวที่ผนังมดลูกก็จะไม่เกิดการตั้งครรภ์ แต่ระดับฮอร์โมน hCG อาจหลงเหลืออยู่ ทำให้ที่ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีดได้ครับ
ผลข้างเคียงจากฮอร์โมน hCG ในการรักษาภาวะมีบุตรยาก
การรักษาภาวะมีบุตรยากจะมีขั้นตอนที่มีการฉีดฮอร์โมน hCG เพื่อกระตุ้นให้เกิดการตกไข่ ซึ่งหากตรวจการตั้งครรภ์ในช่วงนี้ก็สามารถพบ 2 ขีดได้เช่นกันครับ
ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีด ควรทำอย่างไรต่อ?
หากตรวจครรภ์ 2 ขีด ก็มีความเป็นไปได้ว่าจะตั้งครรภ์ครับ ดังนั้นหมอแนะนำว่าให้เข้ามาพบแพทย์ที่คลินิกหรือโรงพยาบาลเพื่อทำการตรวจร่างกายเพิ่มเติม เช่น
- เจาะเลือดตรวจครรภ์ : เป็นวิธีตรวจการตั้งครรภ์ที่ให้ผลลัพธ์แม่นยำที่สุด นิยมใช้เพื่อตรวจยืนยันการตั้งครรภ์
- ตรวจอัลตราซาวนด์ : เป็นวิธีที่ใช้ตรวจเพื่อดูอายุครรภ์ ดูว่าตั้งครรภ์ปกติหรือเป็นท้องนอกมดลูกหรือไม่ นอกจากนี้ยังสามารถอัลตราซาวนด์เพื่อติดตามพัฒนาการและความแข็งแรงของทารกในครรภ์ ได้อีกด้วยครับ
- ฝากครรภ์ : เมื่อยืนยันการตั้งครรภ์เป็นที่เรียบร้อย คุณหมอจะแนะนำให้คุณแม่เข้ารับการฝากครรภ์ที่คลินิกหรือโรงพยาบาล ซึ่งจะมีการตรวจเลือดและตรวจอื่น ๆ เพื่อประเมินสุขภาพของคุณแม่และทารกในครรภ์ครับ
การเลือกสถานที่ฝากครรภ์เป็นขั้นตอนสำคัญเพื่อสุขภาพที่ดีของคุณแม่และลูกน้อย แล้วจะฝากครรภ์ที่ไหนดี? คลินิกกับโรงพยาบาล แบบไหนตอบโจทย์กว่า อ่านต่อได้เลยที่นี่
อ่านผลที่ตรวจครรภ์ช้าไป ผลยังแม่นยำอยู่ไหม?
การอ่านผลตรวจครรภ์ที่แม่นยำควรจะอ่านในช่วง 5-10 นาทีหลังจากทดสอบครับ แต่หากอ่านผลที่ตรวจครรภ์ช้าไป อาจทำให้ผลคลาดเคลื่อนได้ เนื่องจากปัสสาวะเกิดการระเหย และทำให้เกิดปฏิกิริยากับแถบสีจนเกิดขึ้นเป็น 2 ขีดได้ ดังนั้นหากพบว่าตอนแรกขึ้นขีดเดียว แต่ทิ้งไว้นานกลับขึ้น 2 ขีด อาจไม่ได้หมายความว่ามีการตั้งครรภ์ แนะนำให้เปลี่ยนที่ตรวจใหม่ หรือพบแพทย์เพื่อรับการตรวจเพิ่มเติมครับ
ตรวจครรภ์ 2 ขีด ท้องจริงไหม? ตรวจยืนยันได้ที่ธนวรรธน์ คลินิก
หากตรวจครรภ์แล้วพบว่าที่ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีด แสดงว่ามีโอกาสสูงที่จะกำลังตั้งครรภ์ครับ แต่เพื่อความมั่นใจ ควรไปตรวจยืนยันที่คลินิกหรือโรงพยาบาลอีกครั้ง หากผลการตรวจยืนยันว่าตั้งครรภ์จริง แนะนำให้เริ่มฝากครรภ์ และดูแลครรภ์กับคุณหมอเฉพาะทางสูตินรีเวชอย่างใกล้ชิดครับ
หากคุณต้องการตรวจการตั้งครรภ์และฝากครรภ์อย่างมั่นใจ ธนวรรธน์ คลินิก ยินดีให้บริการตรวจการตั้งครรภ์และดูแลฝากครรภ์โดยแพทย์เฉพาะทางด้านสูตินรีเวช พร้อมให้คำแนะนำและดูแลสุขภาพคุณแม่และทารกตลอดการตั้งครรภ์ มั่นใจในทุกขั้นตอนของการตั้งครรภ์ว่าคุณแม่และลูกน้อยจะมีสุขภาพที่แข็งแรงสมบูรณ์ครับ
- Facebook : Thanawat Clinic
- Line : @thanawatclinic
- Tel : 095-056-6446
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
ตรวจครรภ์หลังมีเพศสัมพันธ์กี่วันถึงแม่นยำ?
ในผู้ที่มีประจำเดือนมาปกติ มาสม่ำเสมอตามรอบ สามารถตรวจครรภ์หลังมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 14 วันหรือ 2 สัปดาห์ ซึ่งเป็นช่วงที่ตัวอ่อนฝังตัวที่ผนังมดลูก ก็จะทราบได้ว่าตั้งครรภ์หรือไม่ครับ แต่ถ้าในผู้ที่ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมออาจจะต้องรอนานกว่านั้นเป็น 3-4 สัปดาห์หลังมีเพศสัมพันธ์ หรือถ้าต้องการทราบเร็วแนะนำให้พบแพทย์เจาะเลือดตรวจการตั้งครรภ์จะดีกว่าครับโดยสามารถตรวจได้เร็วที่สุด คือ หลังมีเพศสัมพันธ์ 10 วันครับ
ที่ตรวจครรภ์มีกี่แบบ แต่ละแบบต่างกันอย่างไร?
ชุดตรวจครรภ์ด้วยตนเองที่วางจำหน่ายทั่วไปมี 3 แบบครับ ซึ่งมีความแตกต่างกันที่วิธีการเก็บตัวอย่างปัสสาวะ
- ที่ตรวจครรภ์แบบหยด : ใช้การดูดน้ำปัสสาวะ แล้วหยดลงบนตำแหน่งที่ชุดตรวจครรภ์กำหนด
- ที่ตรวจครรภ์แบบจุ่ม : ใช้การจุ่มที่ตรวจครรภ์ลงในถ้วยปัสสาวะ
- ที่ตรวจครรภ์แบบปัสสาวะผ่าน : คนไข้จะต้องแกะชุดตรวจออกมาจากบรรจุภัณฑ์ แล้วปัสสาวะผ่านลงไปบนตำแหน่งที่ชุดตรวจกำหนด
References
How Does a Pregnancy Test Work? (n.d.) Future Learn. https://www.futurelearn.com/info/courses/creating-the-amazing-engineering-the-future/0/steps/65276
Pregnancy Tests. (2022, November 28). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/9703-pregnancy-tests
Doing a pregnancy test. (2022, February 9). NHS. https://www.nhs.uk/pregnancy/trying-for-a-baby/doing-a-pregnancy-test/
