สำหรับผู้หญิง การดูแลสุขภาพและป้องกันความเสี่ยงจากโรคร้ายเป็นเรื่องสำคัญอันดับต้น ๆ โดยเฉพาะมะเร็งปากมดลูกที่ยังคงเป็นภัยเงียบคร่าชีวิตผู้หญิงจำนวนมาก แต่ข่าวดีคือ มะเร็งปากมดลูกสามารถป้องกันได้ครับ โดยหนึ่งในการตรวจที่มีความแม่นยำและประสิทธิภาพสูงคือ การตรวจ HPV DNA Test ซึ่งเป็นการตรวจหาเชื้อไวรัสต้นเหตุหลักของการเกิดมะเร็งปากมดลูกนั่นเองครับ
ในบทความนี้ หมอจะพาทุกคนมาทำความรู้จักกับเจ้าไวรัสตัวร้ายอย่าง HPV ให้มากขึ้น และเจาะลึกว่าตรวจ HPV คืออะไร? พร้อมทำความเข้าใจถึงความสำคัญของ HPV DNA Test ที่จะช่วยให้คนไข้สามารถป้องกันตัวเองจากมะเร็งร้ายได้ พร้อมแล้วไปดูกันเลยครับ
สารบัญบทความ
การตรวจ HPV คืออะไร? เกี่ยวกับมะเร็งปากมดลูกอย่างไรบ้าง?
เชื้อ HPV (Human Papillomavirus) คือไวรัสที่พบบ่อยมาก ซึ่งจะติดต่อผ่านการสัมผัสผิวหนังโดยตรงบริเวณอวัยวะเพศ ในระหว่างการมีเพศสัมพันธ์ รวมถึงการร่วมเพศทางช่องคลอด ทางทวารหนัก รวมไปถึงการใช้ปากครับ เชื้อ HPV ถือเป็นเชื้อที่ติดง่ายมาก ส่วนใหญ่คนที่เคยมีเพศสัมพันธ์มีโอกาสติดเชื้ออย่างน้อยหนึ่งครั้งในชีวิตครับ
ซึ่งเชื้อ HPV มีหลายสายพันธุ์ครับ แต่จะมีสายพันธุ์ความเสี่ยงสูง โดยเฉพาะสายพันธุ์ 16 และ 18 ที่เป็นสาเหตุหลักของมะเร็งปากมดลูกเกือบทั้งหมดมากกว่า 90% เลยครับ โดยเชื้อกลุ่มนี้จะไปทำให้เซลล์ปากมดลูกเกิดการเปลี่ยนแปลงผิดปกติอย่างต่อเนื่อง หากไม่ได้รับการตรวจ HPV เพื่อคัดกรองและรักษาตั้งแต่เนิ่น ๆ ก็อาจพัฒนาไปเป็นมะเร็งปากมดลูกได้ในระยะเวลา 5-10 ปีครับ
ควรตรวจ HPV ตอนไหน?
การตรวจเชื้อ HPV (HPV DNA Test) คือการตรวจหาไวรัส HPV ที่จะก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูกครับ ะยะแรกของการติดเชื้อ ส่วนใหญ่คนไข้จะไม่มีอาการ จนกว่าจะเกิดรอยโรคก่อนเป็นมะเร็งหรือกลายเป็นมะเร็งแล้ว ดังนั้น การตรวจหาเชื้อ HPV จึงไม่ควรรอให้มีอาการแล้วค่อยมาตรวจ แต่ควรตรวจเมื่อถึงอายุและตามเกณฑ์ที่เหมาะสม ดังนี้ครับ
- อายุที่แนะนำให้เริ่มตรวจ : ตามคำแนะนำทางการแพทย์ในปัจจุบัน ควรเริ่มตรวจหาเชื้อ HPV DNA Test (หรือตรวจร่วมกับ Pap Smear) ตั้งแต่อายุ 25 ปีขึ้นไปครับ สาเหตุที่หมอแนะนำให้คนไข้ตรวจตั้งแต่อายุ 25 ปีขึ้นไป เพราะถ้าตรวจก่อนอายุ 25 ปีแล้วพบว่าติดเชื้อ HPV ส่วนใหญ่ภูมิคุ้มกันร่างกายที่แข็งแรงมักจะกำจัดเชื้อออกไปได้เองภายใน 1-2 ปีอยู่แล้วครับ แต่ถ้าใครกังวลหรือคิดว่าตนเองมีความเสี่ยงสูง สามารถปรึกษาคุณหมอเพื่อพิจารณาตรวจก่อนอายุ 25 ก็ได้เช่นกันครับ
- ตรวจเมื่อผล Pap Smear ผิดปกติ : หากคนไข้เคยตรวจ Pap Smear (ตรวจเซลล์ปากมดลูก) แล้วพบเซลล์ปากมดลูกผิดปกติ เช่น ASCUS, LSIL เป็นต้น ก็ควรตรวจ HPV DNA Test เพิ่มเติมเพื่อยืนยันว่ามีการติดเชื้อ HPV หรือไม่และติดสายพันธุ์ใดครับ เนื่องจากหากพบเซลล์ผิดปกติและมีการติดเชื้อ HPV ร่วมด้วย จะต้องตรวจเพิ่มเติมโดยการส่องกล้องปากมดลูกครับ
- มีอาการผิดปกติ : แม้จะยังไม่ถึงเกณฑ์อายุ แต่หากคนไข้มีอาการที่เป็นสัญญาณเตือน เช่น มีเลือดออกผิดปกติหลังมีเพศสัมพันธ์ หรือมีตกขาวเรื้อรังปนเลือด แบบนี้ไม่ว่าอายุเท่าไหร่ก็ควรรีบมาตรวจทันทีครับ
ถ้าผลการตรวจหาเชื้อ HPV ออกมาเป็นลบ แปลว่าไม่พบเชื้อความเสี่ยงสูง คนไข้สามารถเว้นระยะในการตรวจซ้ำได้นานถึง 3-5 ปี เลยครับ เพราะเชื้อ HPV ใช้เวลานานกว่าจะพัฒนาไปเป็นมะเร็ง แต่ถ้ามีปัจจัยเสี่ยงสูง เช่น มีผล HPV เป็นบวกมาก่อน หรือมีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น ติดเชื้อ HIV หมออาจแนะนำให้ตรวจถี่กว่านั้นครับ
ก่อนตรวจ HPV เตรียมตัวอย่างไรบ้าง?
เพื่อผลการตรวจที่แม่นยำและน่าเชื่อถือยิ่งขึ้น โปรดหลีกเลี่ยงพฤติกรรมบางอย่างในช่วง 2 วันก่อนการตรวจโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และการตรวจ HPV ดังนี้ครับ
- งดตรวจช่วงมีประจำเดือน : สำคัญที่สุดคือไม่ตรวจช่วงที่มีประจำเดือนครับ เพราะเลือดจะปนเปื้อนในตัวอย่างเซลล์ ทำให้อ่านผลได้ยาก หรืออาจต้องตรวจซ้ำ
- งดการใส่/ใช้สิ่งแปลกปลอมในช่องคลอด : ควรงดกิจกรรมที่อาจมีการใส่สารเข้าไปในช่องคลอด เช่น การมีเพศสัมพันธ์, การสวนล้างช่องคลอด, การใช้ยาเหน็บหรือสอด เป็นต้น
ถ้าทำตามคำแนะนำนี้ได้ ตัวอย่างเซลล์ที่เราเก็บมาก็จะชัดเจนและแม่นยำที่สุด ทำให้หมอวินิจฉัยและวางแผนดูแลสุขภาพของคนไข้ได้อย่างถูกต้องที่สุดครับ
ขั้นตอนและวิธีการตรวจหาเชื้อ HPV
การตรวจหาเชื้อ HPV DNA Test นั้นมีขั้นตอนเหมือนกับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกแบบดั้งเดิมเลยครับ
- การใส่เครื่องมือให้มองเห็นปากมดลูก : หมอจะค่อย ๆ สอดเครื่องมือที่เรียกว่าปากเป็ด (Speculum) เข้าไปในช่องคลอดเบา ๆ เพื่อเปิดให้เห็นปากมดลูกได้ชัดเจนครับ อาจจะรู้สึกอึดอัดเล็กน้อย แต่ไม่ได้เจ็บปวดครับ
- การเก็บตัวอย่างเซลล์ : จากนั้นหมอจะใช้แปรงหรืออุปกรณ์เฉพาะที่อ่อนโยน ค่อย ๆ หมุนปาดเก็บเซลล์เนื้อเยื่อจากบริเวณปากมดลูกไปเพียงเล็กน้อย แล้วนำแปรงไปใส่ในขวดน้ำยาพิเศษ เพื่อแยกเซลล์ลงในน้ำยาครับ
- การส่งตรวจ : เซลล์ที่เราเก็บมานี้แหละครับที่จะถูกส่งไปห้องปฏิบัติการเพื่อตรวจวิเคราะห์หา DNA ของเชื้อไวรัส HPV สายพันธุ์ความเสี่ยงสูงโดยเฉพาะ
ผลตรวจ HPV บอกอะไรได้บ้าง?
ผลตรวจ HPV จะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ซึ่งแต่ละกลุ่มจะบอกสถานการณ์สุขภาพของคนไข้ และแนวทางการดูแลตัวเองที่แตกต่างกันไปครับ
Negative
ผลเป็นลบหมายความว่าไม่พบเชื้อ HPV สายพันธุ์เสี่ยงสูงอยู่ที่ปากมดลูกของคนไข้ในขณะนี้ครับ ถือเป็นข่าวดีมากครับ ในทางปฏิบัติ หมายความว่าโอกาสที่คนไข้จะเกิดมะเร็งปากมดลูกในระยะ 3-5 ปีข้างหน้ามีน้อยมาก ๆ ครับ สิ่งที่ต้องทำต่อคือการดูแลสุขภาพให้ดีต่อไป และกลับมาตรวจคัดกรองตามช่วงเวลาที่แนะนำครับ
Positive
ผลเป็นบวกหมายความว่าตรวจพบเชื้อ HPV สายพันธุ์เสี่ยงสูงอยู่ที่ปากมดลูกของคนไข้ครับ พอได้ยินแบบนี้หลายคนจะตกใจ แต่ใจเย็น ๆ ก่อนนะครับ
การพบเชื้อ ไม่ได้แปลว่าคนไข้เป็นมะเร็งทันทีครับ แต่แปลว่าคนไข้มีความเสี่ยงที่ต้องเฝ้าระวังเป็นพิเศษ เพราะเชื้อนี้อาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ได้ในอนาคต หน้าที่ของเราคือต้องติดตามดูว่าเซลล์ที่ปากมดลูกมีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่ ซึ่งคุณหมออาจพิจารณาให้ตรวจเพิ่มเติมโดยการส่องกล้องปากมดลูก (Colposcopy) ครับ
การดูแลตัวเองหลังทราบผล
ไม่ว่าผลจะออกมาเป็นบวกหรือลบ สิ่งสำคัญที่สุดคือการปรึกษาแพทย์เพื่อทำความเข้าใจผลอย่างละเอียดครับ
- ถ้าผลเป็นลบ : ทำตามคำแนะนำคือกลับมาตรวจซ้ำตามระยะเวลา ส่วนใหญ่มักจะ 3-5 ปีครับ
- ถ้าผลเป็นบวก : คุณหมอจะวางแผนการดูแลเฉพาะคนให้ เช่น การตรวจติดตามเซลล์ปากมดลูกที่ถี่ขึ้น หรืออาจมีการส่องกล้องปากมดลูก (Colposcopy) เพื่อดูความเปลี่ยนแปลงของเซลล์อย่างละเอียดครับ
ตรวจ HPV ลดความเสี่ยงมะเร็งปากมดลูกได้เกือบ 100% ในอนาคต
การตรวจหาเชื้อ HPV DNA Test เป็นสิ่งสำคัญในการคัดกรองและป้องกันมะเร็งปากมดลูกในระยะเริ่มต้น โดยแนะนำให้ผู้หญิงตั้งแต่อายุ 25 ปีขึ้นไปเข้ารับการตรวจอย่างสม่ำเสมอครับ กระบวนการตรวจนั้นสะดวก รวดเร็ว และไม่เจ็บปวด ถ้าผลตรวจเป็นบวกก็ไม่จำเป็นต้องกังวล เพราะสามารถวางแผนการรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพและทันท่วงทีครับ
การตรวจสุขภาพประจำปีและการปรึกษาแพทย์ เป็นสิ่งสำคัญที่สุดเพื่อการดูแลที่เหมาะสม ที่ธนวรรธน์ คลินิก เราพร้อมให้บริการตรวจหาเชื้อ HPV พร้อมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เฉพาะทางด้านสูตินรีเวชที่จะให้คำปรึกษาและดูแลคนไข้อย่างใกล้ชิด เพื่อความมั่นใจและอุ่นใจในทุกขั้นตอนของการดูแลสุขภาพของคนไข้
หากมีข้อสงสัยเพิ่มเติม สามารถติดต่อได้ที่
- Facebook : Thanawat Clinic
- Line : @thanawatclinic
- Tel : 095-056-6446
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
ตรวจ HPV เจ็บไหม?
การตรวจภายในเจ็บไหม? คำตอบคือ ไม่เจ็บครับ แต่จะรู้สึกอึดอัดเล็กน้อยครับ อย่างที่บอกไปก่อนหน้านี้ ขั้นตอนการตรวจ HPV จะเหมือนกับการตรวจภายในทั่วไป คือการสอดเครื่องมือเข้าไปเพื่อเปิดให้เห็นปากมดลูก ซึ่งช่วงนี้แหละครับที่คนไข้อาจจะรู้สึกอึดอัด หน่วง ๆ ท้อง หรือตึง ๆ ได้บ้าง แต่ไม่ได้เป็นความเจ็บปวดรุนแรงครับ
ส่วนขั้นตอนการเก็บตัวอย่างเซลล์ด้วยแปรงนั้นจะใช้เวลาสั้นมาก ๆ และคนไข้แทบจะไม่รู้สึกอะไรเลยครับ
ผลการตรวจ HPV ใช้เวลานานเท่าไร?
โดยทั่วไปแล้ว การวิเคราะห์ผลตรวจมะเร็งปากมดลูกในห้องปฏิบัติการ จะใช้เวลาประมาณ 7 วัน หรือ 1 สัปดาห์ครับ
ที่ต้องใช้เวลาสักหน่อยเพราะหมอไม่ได้แค่ดูด้วยตาเปล่าครับ แต่ต้องนำตัวอย่างเซลล์ของคนไข้ไปสกัดและวิเคราะห์หาดีเอ็นเอของเชื้อไวรัสในระดับโมเลกุล ซึ่งเป็นขั้นตอนที่ละเอียดอ่อนและต้องใช้เวลาในการดำเนินการครับ เมื่อผลออกมาแล้ว ทางคลินิกจะแจ้งผลให้คนไข้ทราบทางออนไลน์ ในกรณีที่ผลผิดปกติ เช่น พบเซลล์ปากมดลูกผิดปกติ หรือพบการติดเชื้อ HPV คุณหมอจะวางแผนและแนะนำแนวทางการดูแลที่เหมาะสมให้แก่คนไข้ครับ
References
HPV (Human Papillomavirus). (n.d.). Retrieved from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/11901-hpv-human-papilloma-virus
Human papillomavirus (HPV). (2022). Retrieved from https://www.nhs.uk/conditions/human-papilloma-virus-hpv/
Oropharyngeal Human Papillomavirus (HPV) Infection. (n.d.). Retrieved from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15010-oropharyngeal-human-papilloma-virus-hpv-infection
Smith, L. (2025). What is human papillomavirus (HPV)?. Retrieved from https://www.medicalnewstoday.com/articles/246670
